Türk Reklamcılığının İlk Yılları ve Temellerin Atılması
Cumhuriyetimizin kuruluşundan bu yana geçen 100 yılda, Türkiye’nin her köşesinde büyük dönüşümler yaşandı. Bu dönüşümün en önemli itici güçlerinden biri de şüphesiz reklamcılık oldu. “Reklam Cumhuriyeti” adı verilen belgesel, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100 yıllık tarihini onurlandırarak, reklamcılığın bu büyük yolculuğunu gözler önüne seriyor.
Cumhuriyetin ilk yıllarında, savaşların yarattığı ekonomik sıkıntılar ve nüfus kayıpları, Türkiye’yi kalkınma yolculuğuna zorladı. 1923’te İzmir İktisat Kongresi ile alınan kararlar, reklamcılık sektörünü de etkiledi. Bu dönemde kurulan İş Bankası, Türkiye’nin ilk büyük reklamverenlerinden biri oldu. Aynı dönemde yayın hayatına başlayan “Salon ve İlanat Gazetesi” ve Abdültevfik Bey’in “İlana Ati Fenli Kitabı” gibi çalışmalar, reklamcılığın bir meslek olarak kabul edilmesi yolunda önemli adımlar attı.
Türk Reklam Tarihi | En İyi 10 Reklam
1- Cem Yılmaz – Doktor Bu Ne?
Cem Yılmaz’ın ülkemizde reklam sektörünü sırtladığı senelerden o efsane reklam. pic.twitter.com/BI1hs588a2
— 10/10 reklamlar (@ononreklamlaar) August 15, 2024
Marka: Doritos
2- Özkan Uğur- Aganigi Naganigi
Marka: Fındık Tanıtım Grubu
Yenilikçi Reklam Uygulamaları ve Sektörün Gelişimi
1930’lu yıllarda, sandviç adamlar ve sinema reklamları gibi yenilikçi uygulamalarla reklamcılık alanında büyük ilerlemeler kaydedildi. Harf devrimiyle birlikte artan okuryazarlık oranı, reklamcılığı olumlu yönde etkiledi. 1929’da yaşanan Büyük Buhran sırasında reklamlar, tasarruf ve yerli malı kullanımı gibi konuları ön plana çıkararak ülke ekonomisini güçlendirmeye katkıda bulundu.
1940’lı yıllardan itibaren reklamcılık sektörü, sinema ve radyo reklamcılığının yanı sıra, gazetecilik ve grafik tasarım gibi alanlarda da büyüdü. Özellikle İhap Hulusi Görey, grafik tasarım alanında Türkiye’nin kurumsal kimliğinin oluşmasında büyük rol oynadı. 1950’li yıllarda sinema ve radyo reklamcılığı daha da gelişti, televizyon reklamları ise 1970’li yıllarda yaygınlaşmaya başladı.
3- Athena & Türkiye Basketbol Milli Takımı – 12 Dev Adam
— archive (@archivetw_) March 10, 2023
Marka: Garanti Bankası
Reklamcılığın Kurumsallaşması ve Modern Dönem
1970’lerde Türkiye’de reklamcılık sektörü kurumsallaşmaya başladı. Bu dönemde Ajans Maya, Güzel Sanatlar ve Ajans Ada gibi ajanslar faaliyete geçti. 1974’te Türkiye’nin ilk ajans birleşmesi gerçekleşti ve Maya ile Grafika ajansları birleşti. Aynı yıl, büro Pars, uluslararası bir reklam ajansı olan Macken Erikson ile birleşerek Türkiye’nin ilk yabancı ortaklı ajansını oluşturdu.
1980’li ve 1990’lı yıllarda, reklam müzikleri (jingle) sektörde önemli bir yer kazandı. Bu yıllarda reklam müzikleri, reklamların en etkili unsurlarından biri haline geldi. Aynı dönemde, televizyon reklamcılığı da hızla gelişti ve markalar için vazgeçilmez bir mecra haline geldi. TRT’nin kurulması ile birlikte televizyon reklamcılığı daha da önem kazandı ve reklamcılar için yeni fırsatlar sundu.
Cumhuriyetimizin 100. yılında, Türk reklamcılık tarihi, bu uzun yolculuğun bir yansıması olarak karşımızda duruyor. “Reklam Cumhuriyeti” belgeselinin birinci bölümü, 1923 ile 1973 yılları arasındaki gelişmeleri ele alarak, Türk reklamcılığının temellerinin nasıl atıldığını ve nasıl geliştiğini anlatıyor. Bu süreçte, reklamcılık sektörü, ülkenin ekonomik ve sosyal kalkınmasında önemli bir rol oynadı ve Cumhuriyetin 100 yıllık tarihinde kalıcı izler bıraktı.
4- Banu Alkan & Şevket Çoruh & Yalçın Avşar – Kokoreççi
Marka: İxir
5- Ali Desidero – Nasıl Reklam Ama?
Marka: Tokai
6- Elif İmenç – Kardelen Ayşe
Eskiden en sevdiğim reklamdı 🥲 pic.twitter.com/0D8d8WtzSR
— 10/10 reklamlar (@ononreklamlaar) August 4, 2024
Marka: Turkcell
7- Ruhi Yapıcı – Ayılana Gazoz, Bayılana Limon
Tam 22 yıl önce.. pic.twitter.com/zlweHSRQSe
— 10/10 reklamlar (@ononreklamlaar) August 6, 2024
Marka: Çamlıca Gazoz
8- Ata Demirel – Dünya futbolunda 5-3-2’ye yer yok
9. Avea’nın Ata Demirer’li efsane “Dünya futbolunda 5-3-2’ye yer yok” reklamı. Turkcell’e efsane bir ayar verilmiş ve Turkcell çareyi reklamı şikayet edip kaldırmakta bulmuştu. pic.twitter.com/WNuVQX46Ri
— 10/10 reklamlar (@ononreklamlaar) July 28, 2024
Marka: Avea
Avea’nın bu reklamı öyle etkili oldu ki, Turkcell bu hamleye verebilecek tek cevap olarak reklamı şikayet edip kaldırmayı seçti.
9- Hayal Edince
Marka: Türk Hava Yolları
Yönetmen: Bahadır Karataş
10- Chevy Chase – Bendensin
Marka: Cola Turka
Yönetmen: Sinan Çetin
Türk reklam tarihi ‘Bendensin’ reklamıyla globalde de çok konuşulmuş, Chevy Chase ve Amerikalı farklı birçok oyuncunun da oynadığı Cola Turka reklamları o dönem çok ses getirmişti.
BONUS – Yılmaz Erdoğan & Volkan Demirok – Hiç Davranma Benimkidir
Marka: Telsim
