NFT dünyası, birkaç haftadır Bitcoin Ordinals ile çalkalanıyor. Peki Bitcoin’de NFT olur mu, olursa nasıl olur, Ordinals da neyin nesi, inscribe etmek ne demek? Bu alemde erken kalkan yol alır. Biz de CrypTotems ekibi olarak, 24 saatten kısa sürede Bitcoin’de bir koleksiyon oluşturduk ve 250 binin altında inscribe ettik. Bakalım neler öğrendik…
Yeni Başlayanlar İçin NFT
NFT, yani non-fungible token, blokzincirler üzerinde para transferi yapmanın yanı sıra, sözleşmeler imzalamamıza yarayan bir tür sertifika. NFT’leri daha çok avatar koleksiyonlarından veya dijital sanat satışlarından biliyoruz. Bu sertifikalar bize bir sanat eserinin sahibi olduğumuzu kanıtlayan, alınıp-satılabilen varlıklar.
Ancak sanat eserinin kendisi blokzincirde durmuyor. Yani görsel dosyası ve sertifika, ayrı veritabanlarında yaşıyorlar.
Bunun sebebi görsellerin dosya boyutunun, sertifikalara göre çok daha büyük olması. Eğer tüm NFT görsellerini Ethereum zincirine yazmak isteseydik, herhalde zincir kimsenin çalıştıramayacağı boyutlara ulaşır ve kısa sürede çökerdi. Blokzincire yazılan NFT sertifikalar, görselleri bize yansıtmak için başka veritabanlarından dosyayı çekerler. Bu veritabanlarından merkeziyetsiz ve en popüler olanı IPFS, yani Inter-Planetary File System’dır.
Ancak IPFS, dosyaları ancak istek gönderildiği sürece sisteminde tutar. Eğer bir IPFS node çalıştırmıyor ve dosyaların erişilebilirliğini kendiniz garanti altına almıyorsanız, gönderilen istekler azaldığında, IPFS dosyalarınızı silecektir (garbage collection.) Node çalıştırmadan IPFS kullanmak için ise Pinata gibi servislere aylık bir ücret ödeyebilirsiniz. Bugün popüler olan çoğu NFT pazarı (OpenSea vb.), platformunda mintlenen görselleri, Pinata üzerinden IPFS’de saklıyor. Eğer OpenSea, misal, bir gün iflas eder de Pinata ödemelerini yapmazsa, oradan satın aldığınız birçok eserin görselleri uçup gidebilir. Elinizde boş bir sertifika kalır. Bu durum 2017’deki NFT dalgasında açılan ama bugün var olmayan bir sürü pazarın başına geldi. X-Copy gibi sanatçıların bugün milyonlar edecek birçok NFT’sinin görselleri yok oldu. Koleksiyonerler ellerinde boş fişlerle kaldılar.
Bitcoin’de, Ethereum’dan bildiğimiz anlamda akıllı kontratlar bulunmuyor. Ancak Taproot sonrası zincirin daha fonksiyonel hale geldiğini söyleyebiliriz sanırım.
Peki, Bitcoin NFT’leri Nedir?
Bitcoin blok zinciri artık, görüntü dosyalarını Satoshi’lerin (Bitcoin para biriminin en küçük birimi) içine “yazarak” saklayabiliyor. Yani onlar için doğru terim NFT’ler değil, “dijital artefakt”. Bu artefaktlara Ordinals deniyor. NFT’ler gibi ayrı bir kontrat değiller. Resim, direkt olarak paranın içine yazılıyor diye düşünebiliriz.
Inscribe (yazıt) etmek ise şu anlama geliyor: Bir Satoshi’nin içine kodlama yoluyla sıkıştırılmış bir görüntü dosyası yazmak. Bunu yaptığınızda, bir Ordinal’e sahip olursunuz: Dijital bir artefakt, bir Bitcoin NFT, adına ne demek isterseniz. Tamamen merkeziyetsiz, değiştirilemeyen, zincire yazılan sanat. Bu, Bitcoin yaşadığı sürece, o görsel de yaşayacak demek oluyor.
Toparlayalım:
– Bitcoin Ordinals, bireysel Satoshi’lerin içine yazılan dijital eserlerdir.
– NFT görsellerinin aksine, blok zincirinde yaşarlar.
– Tıpkı üzerinde istediğiniz bir resmin olduğu yasal, harcanabilir bir banknot gibi, bir ordinal da üzerlerinde sanat bulunan en küçük Bitcoin birimidir. (Bu yüzden de transfer ücreti olarak harcanmamasına çok dikkat edilmelidir!)
Bitcoin ile daha önce hiç deneyimim olmadığını baştan belirteyim. Extra Ordinals ekibi tarafından geçen hafta bana ulaşıldı ve bir koleksiyon oluşturmamı önerdiler. Elimde CrypTotems’in tasarımları olduğu için hızlıca bir maske koleksiyonu çıkardım: Satomasks! Bu arada biraz okuma yapmaya başladım. 24 saat geçmeden koleksiyonu Hashlips Engine ile generate ettim ve Extra Ordinals ekibi 250 bininci inscription’a gelmeden bunları Satoshi’lere yazdık. 128 adet Satomask, CrypTotems’in varlığını Ethereum’dan Bitcoin zincirine taşıyor.
Yakında Satomasks’in bir kısmını çekilişle dağıtacağız, bir kısmı da satışa çıkacak. Haberdar olmak için CrypTotems Twitter hesabımızı takip edin: https://twitter.com/CrypTotemsNFT
Bitcoin Ordinals ilginizi çektiyse ve sistemi daha iyi öğrenmek istiyorsanız, bu linklerden başlayabilirsiniz:
https://docs.ordinals.com/overview.html
https://youtube.com/watch?v=OG_xQC0Hx0c
https://youtube.com/watch?v=ThIsL9nK82o
https://ordinalswallet.com
https://sparrowwallet.com
——————————————
Jeff Treves
Animasyon yönetmeni, illüstratör, sanat eğitmeni, girişimci. 2004 SCAD mezunu. Disney, Mattel, Roche, Turkcell, Scholastic – Fisher Price ile çalıştı. Udemy üzerinden sanat eğitimleri vermekte ve Web3 projeleri geliştirmektedir. Neo Tokyo NFT topluluğunun baş sanatçısıdır.
Desteklemek için lütfen takip edin:
BirthMark Tattoo (tasarımcı ve kurucu)
https://twitter.com/BirthMarkAPP
https://instagram.com/birthmark.app
CrypTotems (tasarımcı ve sahibi)
https://twitter.com/CrypTotemsNFT
https://opensea.io/collection/cryptotems-tribe
Tüm diğer projeler için:
https://linktr.ee/jeffparadox
