Alper Gezeravcı, uzayda tam 13 farklı deney gerçekleştirecek. Peki bu deneyler hangileri ve detayları neler? Gelin birlikte göz atalım.
Türkiye’nin Uzay Yolculuğunda Tarihi Adım: Alper Gezeravcı’nın ISS’deki 13 Bilimsel Deneyi
Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı, 19 Ocak günü Falcon 9 roketi ile Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) doğru yola çıktı. Bu tarihi görevde, Gezeravcı’nın Uluslararası Uzay İstasyonu’nda gerçekleştireceği 13 çığır açıcı deney, bilim dünyasının ilgisini çekiyor.
Bu deneyler, Türkiye Uzay Ajansı ve TÜBİTAK Uzay tarafından, bilimsel katkı, maliyet, takvim, yapılabilirlik ve Uluslararası Uzay İstasyonu altyapısına uygunluk gibi çeşitli kriterlerle seçildi. Alper Gezeravcı’nın yapacağı deneylerin detayları şu şekilde:
UYNA (Uzay İçin Yeni Nesil Alaşımlar): Bu deney, yerçekimsiz ortamda metal alaşımlarının ergitme ve katılaşma süreçlerini inceleyerek, yüksek sıcaklıklara ve ekstrem koşullara dayanıklı yeni nesil uzay alaşımlarının geliştirilmesine odaklanacak. Bu alaşımların gelecekte uzay araçlarının yapımında kullanılması hedefleniyor.
gMETAL (Katı Fazdaki Parçacıkların Bir Akışkan İçindeki Dinamiğine Yerçekimsiz Ortam Etkisi): Bu deney, yerçekimsiz ortamda katı parçacıkların ve akışkanların etkileşimlerini inceleyecek. Özellikle kimyasal tepkime olmayan koşullarda, bu etkileşimlerin itki sistemlerine olan etkileri ve verimlilik artışı araştırılacak.
UzMAn (Uzay Görevleri için Mikroalgal Yaşam Destek Üniteleri): Mikroalg türlerinin, yerçekimsiz ortamda büyüme ve dayanıklılık kapasiteleri, ayrıca metabolik değişiklikleri incelenecek. Bu deney, uzayda karbon dioksit yakalama ve oksijen üretimine yönelik potansiyel yaşam destek sistemlerinin geliştirilmesine katkıda bulunmayı amaçlıyor.
EXTREMOPHYTE (Ekstrem Halofit olan Schrenkiella Parvula’nın Tuz Stresine Verdiği Yanıtların Uzay Ortamında Araştırılması): Schrenkiella Parvula gibi tuzlu ortamlarda yaşayan bitkilerin, uzaydaki yüksek tuzluluk ve mikro yerçekimi koşullarına adaptasyonu incelenecek. Bu bitkilerin Dünya dışı ortamlarda yaşamı desteklemek için kullanılması potansiyeli değerlendirilecek.
METABOLOM (Uzay Görevlerinde Bulunan Astronotların Metabolom/Transkriptomlarındaki Değişimlerin Analizi ve Ulusal Omik Veri Setlerinin Oluşturulması): Astronotların uzaydaki düşük yerçekimi, radyasyon, değişen fiziksel aktivite gibi faktörlere biyolojik yanıtları incelenecek. Bu deney, astronotların uzaydaki sağlığını korumak ve geliştirmek için önemli veriler sağlayacak.
MİYELOİD (Uzay Misyonuna Katılan Bireylerde Radyasyona Maruz Kalmanın Kanser İçin Öncül Lezyonlar Olan Periferik Kandaki Miyeloid-Kökenli Baskılayıcı Hücrelere Etkisinin İncelenmesi): Bu deney, uzaydaki radyasyonun insan bağışıklık sistemini nasıl etkilediğini, özellikle miyeloid kökenli baskılayıcı hücreler üzerinden araştıracak. Bu hücrelerin kanser gelişimi üzerindeki potansiyel etkileri incelenecek.
MESSAGE (Microgravity Associated Genetics Science Mission/Mikroyerçekimi İlişkili Genetik Bilim Misyonu): Yerçekimsiz ortamda gen ifadesinin nasıl değiştiğini ve bunun insan sağlığı üzerindeki etkilerini inceleyecek. Bu deney, genetik bilimde yeni keşiflere yol açabilir.
ALGALSPACE (Uzay Koşullarında Antarktika ve Ilıman Mikroalg Yetiştiriciliğinin Karşılaştırmalı Bir Çalışması): Mikroalglerin uzay ve Dünya’daki kutup bölgelerindeki büyüme koşulları karşılaştırılacak. Bu çalışma, uzayda sürdürülebilir yaşam destek sistemlerinin geliştirilmesine katkı sağlayacak.
CRISPR-GEM (Mikro Yerçekimi Altında Bitkilerde CRISPR Gen Düzenleme Verimliliğinin Araştırılması): Uzay ortamında CRISPR gen düzenleme tekniklerinin etkinliği test edilecek. Bu, uzaydaki bitki yetiştiriciliği ve uzun süreli uzay görevlerinde önemli bir adım olabilir.
PRANET (Propolisin Anti bakteriyel Etkisi): Propolisin, uzaydaki mikro yerçekimi ortamında bakterilere karşı etkileri araştırılacak. Bu, uzayda hastalık kontrolü ve tedavi yöntemleri için önemli veriler sağlayabilir.
VOKALKORD (Uzay’da Yaşamaya Karşı Oluşan Hayati Tepkimelerin Vokal Kord Kaynaklı Değişimler İle Tespiti Ve Düşük Yerçekimsizliğin Sebep Olduğu Rahatsızlıkların Ses Frekansları İle Tanımlanması): Uzaydaki yaşam koşullarının insan sesinde meydana getirdiği değişiklikler incelenecek. Bu değişikliklerin sağlık durumlarına işaret edip etmediği araştırılacak.
OKSİJEN SATURASYONU (Solunum Sistemi Fizyolojisi İçerisinde Yapay Zeka Desteği İle Verilen Havanın Oksijen Seviyesini Hesaplayarak Düşük Yer Çekiminin Sebep Olduğu Rahatsızlıkların Tanımlanması): Yapay zeka desteğiyle, mikro yerçekiminin solunum sistemine etkileri ve oksijen seviyelerindeki değişimler izlenecek. Bu, astronotların sağlığını korumak için kritik bilgiler sağlayabilir.
MİYOKA (Mikro Yerçekimi Ortamında Kurşunsuz Lehimleme Araştırması): Uluslararası Uzay İstasyonu’nda kurşunsuz lehimleme tekniklerinin etkinliği araştırılacak. Bu deney, uzaydaki elektronik cihazların bakımı ve onarımı için önemli bilgiler sunacak.
İlk Türk Astronot Alper Gezeravcı, uzayda gerçekleştireceği bu 13 deney için fiziksel eğitimlerin yanında pek çok bilimsel eğitim de aldı. Bu da astronotların sadece fiziksel zorluklara dayanma yeteneğinin olmadığını aynı zamanda bilimsel deneyler de gerçekleştirebilecek bakış açısına sahip olmaları gerektiğini gösteriyor.
Bilim dünyası, Alper Gezeravcı’nın ve onunla birlikte Uluslararası Uzay İstasyonuna giden diğer astronotların deneylerinin sonuçlarını merakla bekliyor.
Alper Gezeravcı’yı daha yakından tanımak için Alper Gezeravcı Kimdir? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
