Her yıl teknoloji alanında pek çok yenilikle karşılaşıyoruz ve bu duruma artık oldukça alışığız. Buna rağmen 2023 yılında teknoloji dünyası önemli dönüm noktalarından birini yaşadı diyebiliriz. Tıpke kişisel bilgisayarların ve internetin yaygınlaşması, arama motorlarının icadı ve akıllı cihazların hayatımıza girdiği zamanlardaki gibi bir dönem, yapay zekanın son kullanıcı ile buluşmasıyla birlikte 2023 yılında tekrardan yaşandı. Gelin 2023’te hem yapay zeka hem de teknolojinin diğer alanlarında neler olduğuna göz atalım.
Yapay Zeka Devrimi
2023 yılı yapay zeka alanında birçok önemli gelişmeye sahne oldu. Bu gelişmeler arasında en dikkat çekenlerden biri, ChatGPT’nin gelişimi oldu. ChatGPT, özellikle doğal dil işleme alanında önemli atılımlar yaparak, kullanıcılarının daha karmaşık ve çeşitli sorularına yanıt verebilmek için geliştirildi. Bu gelişmeler, yapay zekanın günlük hayatta daha fazla kullanılmasına ve geniş bir kullanıcı kitlesine ulaşmasına olanak tanıdı.
Yılın en dikkat çeken gelişmelerinden biri de OpenAI CEO’su Sam Altman’ın görevden alınması ve daha sonra tekrar göreve dönmesi oldu. Bu durum, yapay zeka endüstrisindeki liderlik dinamiklerinin değişkenliğini ve bu alandaki şirketlerin karşılaştıkları zorlukları gözler önüne serdi. Altman’ın dönüşü, OpenAI’nin stratejik yönlenmesinde önemli bir rol oynadı ve yapay zeka alanındaki yeniliklerin devam etmesi için önemli bir adım oldu.
Google, 2023 yılında yapay zeka alanında kendi atılımını Gemini adında yeni bir yapay zeka modeli ile yaptı. Gemini, özellikle büyük veri analizi ve öğrenme kapasitesiyle dikkat çekti. Bu model, Google’ın yapay zeka alanında öncü rolünü pekiştirmesine yardımcı oldu ve yapay zeka tabanlı ürünlerin geliştirilmesine yeni bir boyut kazandırdı.
Son olarak, Midjourney, yapay zeka tabanlı görsel içerik oluşturma alanında önemli bir yere sahip oldu. Midjourney, kullanıcıların karmaşık görsel içerikleri kolayca oluşturmasına olanak tanıyan gelişmiş araçlar sunarak, bu alandaki yenilikleri hızlandırdı. Bu gelişme, özellikle sanat ve tasarım dünyasında yapay zekanın kullanımını genişletti.
Bu gelişmeler ışığında, 2023 yılı yapay zeka alanında dönüşümün ve yeniliklerin hız kazandığı bir yıl olarak kayıtlara geçti. Hem endüstri liderleri hem de yeni oyuncuların katkılarıyla, yapay zekanın geleceği daha da parlak görünüyor.
Cambridge Sözlüğü, Hallucinate Sözcüğünü Yılın Kelimesi Seçti
Cambridge Dictionary, her yıl “Yılın Kelimesi”ni seçerken, o yılın öne çıkan olayları ile sözcüğün bağlantısını dikkate alıyor. Bu yıl, 15 Kasım’da açıklanan seçim “Hallucinate” kelimesi oldu. “Halüsinasyon görmek” anlamına gelen bu kelimenin tercih edilmesinin nedeni, yapay zeka alanındaki gelişmelerle ilintili.
Önceden, “hallucinate” kelimesi, var olmayan şeyleri duymak, görmek veya yanılsamalar yaşamak gibi durumları ifade ediyordu. Ancak bu yıl, kelimenin kullanım alanına “Yapay zekanın hatalı bilgi üretmesi” anlamı eklendi. Bu yeni tanım, teknoloji ve bilişim dünyasında zaten var olan bir durumu betimliyor.
Cambridge Sözlüğü’nün “Hallucinate” kelimesini seçme nedeni, yapay zekaların artan karmaşıklığı ve önemli kararlar alma kapasiteleriyle birlikte, hatalı bilgi üretme potansiyelinin artmasıdır. Bu seçim, yapay zekanın yanıltıcı bilgi üretme konusundaki endişeleri ve toplumsal etkilerini vurguluyor. Görünüşe göre, “hallucinate” artık sadece kişisel deneyimleri değil, teknolojik ilerlemenin getirdiği yeni meydan okumaları da ifade eden bir kelime haline gelmiş.
2023’te Google’da Neler Aradık?
Google, her yıl olduğu gibi bu yıl da arama trendlerini yayınladı. 2023, teknolojik gelişmelerin yanı sıra, malesef yaşanan deprem felaketleri ile de hatırlanacak bir yıl oldu. Arama trendlerine başta deprem olmak üzere, Mayıs ayında yapılan seçimler de oldukça etki yaptı. İşte Google’ın Türkiye verilerinde her kategoride en çok aranan 3 başlık:
İsimler:
- Sinan Oğan
- Dilan Polar
- Zaha
Nerede?
- Deprem nerede oldu?
- Elbistan nerede?
- Gazze nerede?
Kaybettiklerimiz:
- Taha Duymaz
- Metin Uca
- Özkan Uğur
Diziler:
- Yalı Çapkını
- Wednesday
- Kızılcık Şerbeti
Tarifler:
- Aşure Tarifi
- Güllaç Tarifi
- Acai bowl Tarifi
Şarkı Sözleri:
- Antidepresan Şarkı Sözleri
- Enerji Şarkı Sözleri
- Bi’ tek Ben Anlarım Şarkı Sözleri
Nasıl?
- Teravih Namazı Nasıl Kılınır?
- Bayram Namazı Nasıl Kılınır?
- Deprem Nasıl Oluşur?
Ne Zaman?
- Meteor Yağmuru Ne Zaman?
- Seçim Ne Zaman?
- İkinci Tur Ne Zaman?
Plakalar:
- 88 Nerenin Plakası
- 50 Plaka Nerenin Plakası
- 23 Plaka Nerenin Plakası
Ne Giyilir?
- İş Görüşmesinde Ne Giyilir
- İlkbaharda Ne Giyilir
- Umrede Ne Giyilir
Burçlar:
- En Sevilmeyen Burçlar
- En Üzgün Burçlar
- En Tatlı Burçlar
Hissediyorum…
- Sürekli Başım Dönüyor Gibi Hissediyorum
- Sürekli Yorgun Hissediyorum
- Sürekli tuvaletim varmış gibi hissediyorum
Google, her yıl olduğu gibi dünya genelindeki aramaları özetleyen bir de video yayınladı.
Mikroblog’ların Savaşı & Twitter’ın Dönüşümü
2023 yılı sosyal medya dünyasında mikroblog’ların büyük savaşına sahne oldu. Sansasyonel iş insanı Elon Musk’ın Twitter’ı satın almasının ardından, popüler sosyal ağda yaptığı bir takım değişiklikler kullanıcıları rahatsız etmişti.
Bu durumu fırsata çevirmek isteyen birileri de elbette oldu. Başta Twitter’ın ilk kurucusu Jack Dorsey, Bluesky ismini verdiği ve Twitter’ın ilk zamanlarını andıran yeni girişimini başlattı. Hala davet kodu ile üye olunabilen site beklenen etkiyi gerçekleştiremedi.
Meta da sosyal ağ ekosistemine bir mikroblog eklemeye karar verince, dijital dünyada büyük bir heyecan yaşandı. Threads ismini verdikleri ve Twitter’ın basit bir versiyonunu andıran yeni mikroblog sitesi, ilk günlerde fırtınalar estirirken, şimdilerde küçük bir kitleye hitap etmekten başka bir görüntü sergilemiyor.
Bu alana giren bir diğer site ise, merkeziyetsiz, reklamsız ve açık kaynak kodlu olma vaadiyle duyurulan Mastodon oldu. Bu site de şimdilik beklenen patlamayı gerçekleştirmiş gibi görünmüyor.
Elon Musk’ın gelecek planlarından dolayı şimdilerde X diye bahsettiğimiz Twitter, 2023 yılındaki büyük mikroblog savaşından tartışmasız galip olarak çıktı. Yakın gelecekte de tahtını rakiplerine kaptıracak gibi görünmüyor.
AR ve VR Geri mi Dönüyor?
2023 yılı, yapay zeka ile güçlendirilmiş artırılmış ve sanal gerçeklik (AR ve VR) teknolojilerinin yükselişine tanıklık etti. Bu teknolojiler, gerçek ve dijital dünyalar arasındaki sınırları silikleştirerek, interaktif deneyimler ve eğitimde yeni ufuklar açıyor. Özellikle Apple ve Meta gibi dev şirketlerin bu alanda attığı adımlar, sektördeki büyümenin önemli göstergeleri oldu.
Apple, ‘Vision Pro’ adlı yeni ürününü piyasaya sunarak, CEO Tim Cook’un ifadesiyle ‘bilgi işlemde yeni bir çağ’ başlattı. Vision Pro, mekansal bilgi işlem alanında devrim yapma potansiyeline sahip. Bloomberg’in raporuna göre, şirketin bu kulaklığı, 2030 yılına kadar 615 milyar dolara ulaşması beklenen metaverse pazarında büyümeyi hızlandırabilir.
Apple’ın bu alana yönelik yıllar süren sessizliğini 2023’te bozduğunu ve sürükleyici teknoloji alanına adım attığını duyurduğu biliniyor. Yeni cihazın en çarpıcı özellikleri arasında M2 çip ve uzamsal bilgi işlem kabiliyetleri yer alıyor. 3.499 dolarlık fiyatıyla pazarda dikkat çeken Apple Vision Pro, sunduğu özelliklerle bu fiyatı haklı çıkarıyor.
Öte yandan, 2023’ün Eylül ayında Meta, Qualcomm’un Snapdragon XR2 Gen 2 yongasını kullanan Meta Quest 3’ü tanıttı. Meta’nın üçüncü nesil AR/VR cihazı, hem 1.000 dolarlık Quest Pro hem de Apple Vision Pro ile karşılaştırıldığında, 500 dolarlık cazip fiyat etiketiyle olumlu tepkiler aldı. Bu gelişmeler, AR ve VR teknolojilerinin gelecekte daha da büyüyeceğinin işaretleri olarak değerlendiriliyor.
Elveda Metaverse ve NFT
Metaverse ve NFT (Non-Fungible Token) teknolojileri, 2022 yılında dijital dünyada büyük bir popülerlik kazandı. Bu dönemde, sanal gerçeklik ortamlarındaki deneyimler ve dijital varlıkların mülkiyetini temsil eden NFT’ler, hem yatırımcıların hem de teknoloji meraklılarının yoğun ilgisini çekti. Özellikle sanat, eğlence ve oyun sektörleri, bu yeni teknolojik trendlerden en çok yararlanan alanlar oldu. Sanat eserlerinin dijital sertifikaları olarak kullanılan NFT’ler, sanatçılara ve koleksiyonerlere yeni bir pazar alanı açarken, metaverse platformları, kullanıcılara farklı sanal dünyalarda etkileşim kurma ve deneyimler yaşama fırsatı sundu.
Ancak, 2023 yılında bu teknolojilerin popülaritesinde bir düşüş gözlendi. Bu düşüşün temel sebepleri arasında piyasa doygunluğu, yüksek spekülasyon oranları ve sürdürülebilirlik konularındaki endişeler yer aldı. NFT piyasasının hızla büyümesi, birçok spekülatif yatırımı beraberinde getirirken, bu durum piyasanın istikrarını olumsuz etkiledi. Ayrıca, metaverse teknolojilerinin kullanıcı deneyimini geliştirmede karşılaştığı teknik zorluklar ve gizlilik ile güvenlik konularındaki kaygılar da kullanıcıların ilgisinin azalmasına neden oldu. Bu gelişmeler, metaverse ve NFT teknolojilerinin geleceği üzerine yeni tartışmaları da beraberinde getirdi.
Sinema Uzun Zaman Sonra Dijitali Yendi: Barbienheimer
2023 yılında, Netflix, Mubi, BluTV ve Amazon Prime gibi dijital yayın platformlarının artan popülaritesi, sinema salonlarına olan ilgiyi önemli ölçüde azalttı. Pandemi sırasında insanların evlerinde daha fazla vakit geçirmesi ve online içeriklere yönelmeleri, bu eğilimi daha da güçlendirdi. Sinemalar, bu süreçte ziyaretçi sayılarında büyük düşüşler yaşadı ve birçok salon, dijital platformlarla rekabet etmekte zorlandı. Bu durum, sinema endüstrisinin geleceği hakkında endişeleri de beraberinde getirdi.
Ancak, tüm bu olumsuz eğilimlere rağmen, 2023 yılında “Barbie” ve “Oppenheimer” filmlerinin aynı gün vizyona girmesi, sinema sektörü için bir dönüm noktası oldu. Bu iki büyük yapım, dünya genelinde büyük bir ilgi uyandırdı ve sinema salonlarını yeniden dolup taşan kalabalıklarla doldurdu. Sosyal medyada viral hale gelen bu olay, sinema salonlarının uzun bir süreden sonra dijital platformlara karşı bir zafer kazanmasını simgeledi. Sinemaseverler, büyük perdede yaşanan bu eşsiz deneyimi kutlarken, bu gelişme, sinema salonlarının dijital platformlara karşı hala rekabetçi ve etkileyici bir alternatif olabileceğini gösterdi. Bu olay, 2023 yılında sosyal medyada en çok konuşulan konulardan biri oldu ve sinema salonlarının geleceği için yeni bir umut ışığı yarattı.
Spotify, En Çok Dinlenenleri Açıkladı: SPOTIFY | 2023 Wrapped
Spotify, her yıl olduğu gibi bu yıl da kullanıcı özetlerini ve en çok dinlenen sanatçılar listesini yayınladı. Her yıl büyük ilgi gören ve insanların sosyal medyada çılgınca paylaştığı yıllık özetleri bu yıl da büyük ses getirdi.
En çok dinlenen sanatçılara baktığımızdaysa, Taylor Swift modern zamanların yeni pop ikonu olmuş durumda.
- Taylor Swift
- Bad Bunny
- The Weeknd
- Drake
- Peso Pluma
- Feid
- Travis Scott
- SZA
- Karol G
- Lana Del Rey
Ülkemizde en çok dinlenen sanatçılarsa şu şekilde sıralandı:
- Semicenk
- UZI
- Sezen Aksu
- Motive
- Lvbel C5
- BLOK3
- cakal
- Mabel Matiz
- Emir Can İğrek
- Ezhel
Teknolojinin Dönüm Yılı
2023, teknoloji anlamında yapay zekayı hayatımızın odağına getirdi. Yapay zekanın kapıları ardına kadar açıldı ve yakın gelecekte hayallerimizin çok ötesinde gelişmelere tanık olacağımıza hepimiz eminiz. Bu gelişmeler yılın sözcüğünden eğitime, sağlıktan eğlenceye kadar tüm alışkanlıklarımıza etki etti.
2024’te teknoloji dünyasının çok daha heyecan verici olacağı şimdiden belli.
2024’te yapay zekanın işinizi elinizden almamasını ve teknolojinin yaşamlarımıza daima olumlu etkiler sunmasını ümit ediyoruz. 😊
Teknoloji ve yapay zeka alanındaki en güncel gelişmeleri 2024’te de 5mid’den takip etmeyi unutmayın.
